NY ASAN'NY FANAHY MASINA AO AMIN'NY MINO (AZRAEL)

Ny Fanahy Masina sy ny asany dia voaresaka efa hatrany amin’ny fiandohan’ny Genesisy (Gen 1:1) ka hatramin’ny Apokalypsy (Apo 21). Hatramin’ny Taonjato voalohany ka hatramin’izao fotoana akehitriny misy antsika izao anefa dia mbola velona foana ny ady hevitra, toy ny hoe : Andriamanitra ve sa hery fiasan’Andriamanitra fotsiny ny Fanahy Masina ? sns.
Hiresahana izany indrindra ny lohahevitra izay hohadihadiana eto izay nampitondraina ny lohateny hoe: « Ny Asan’ny Fanahy Masina ao amin’ny Mino ».
Tsara hotsindriana amin’izao famakafakana izao, fa araka ny fampianaram-pinoana Kristiana œcuménique sy araka ny Soratra Masina, dia tsy misy ady hevitra ny maha Andriamanitra ny Fanahy Masina, fa ny fanontaniana tena mipetraka dia hoe : amin’ny fomba ahoana ny fiasan’ny Fanahy Masina amin’ny mino ?
Ny famaliana izany fanontaniana izany dia tsy hafa fa famelabelarana ny dôgma sy ny etika ao amin’ny pnematolojia, izay manampy betsaka amin’ny fahazoana ihany koa ny asan’ny Fanahy Masina amin’ny Kristiana izay « nasiana tombokase ho amin’ny andro fanavotana».
Mba hahafahantsika mamaly izany fanontaniana izany ary, dia hojerentsika voalohany ny ankapobeny mahakasika ny Fanahy Masina sy ny mino ; faharoa manaraka izany dia hojerntsika indray ny amin’ny fomba fiasan’ny Fanahy Masina ; ary fahatelo sady farany dia hohadihadiantsika ny amin’ny ny vokatry ny asan’ny Fanahy Masina amin’ny mino.

TOKO VOALOHANY: ANKAPOBENY MAHAKASIKA NY FANAHY MASINA SY NY MINO
1.1.Ny Anarany
Ny anarana hoe « Fanahy Masina » dia fandikana ny teny grika hoe « ????? ??????» (hagios pneuma) sy ny teny latina hoe «  Sanctus Spiritus » ary ny teny hebreo hoe « ???? ??? (Kadosh Ruach) ». Ny hevitr’ireo ara-bakiteny dia : « rivotra »,  « fofon’aina », fiainana (Asa 2.2). Raha entina hilazana ny Fanahy Masina ireo voambolana ireo dia midika hoe fofon’ain’Andriamanatra. Ny Fanahy masina araka izany dia Mpamorona sy Mpanome fiainana (Lat. Spiritus creator) .
Ny anaran’ny Fanahy Masina Sal.51.3, Asa.2.4, dia manambara ny asany , sy ny toetrany ary ny fombany. « Fanahin’ny Fahamarinana » (mitarika ho amin’ny fahamarinana no asany) Jao.16.13 ; « Mpananatra » (mananatra no asany ) (Jao 16.15,26). Ilazana ny Fanahy Masina ihany koa ny hoe « Fanahin’ny fahendrena sy fahalalana ary  fahazavan-tsaina (manome fahendrena sy fahalalana ary  fahazavantsaina no asany) (Isa.11.2 , Ef.1.17). « Fanahin’ny voninahitra »(1Pet.4.14) ; « Fanahin’ny fahasoavana sy fifonana » (Zak.12.10. Heb.10.29). « Fanahin’ny fahamasinana » (Ro.1.4). « Fanahy mahery » (2Tim.1.7). « Ilay Masina »(1Jao.2.20). Iantsoana ny Fanahy Masina ihany koa ny hoe « Fanahin’Andriamanitra » (Gen1.2 ; « Fanahin’i Kristy » (Rom8.9 ; 1Pet.1.11 etc).
1.2.Ny Fifandraisan’ny Fanahy Masina Sy Ny Trinite
Ny Fanahy Masina dia Andriamanitra hatramin’ny taloha indrindra ka ho mandrakizay tahaka an’Andriamanitra Ray sy Andriamanitra Zanaka (Jesosy). Persona fahatelo ao amin’ny Trinité Izy. Mitovy  hery sy  essence divine amin’ny Ray sy Zanaka (même essence divine, même puissance, et coéternelle avec Dieu le Père et Dieu le Fils).  Noho izany dia tsy « fanahy » ao amin’Andriamanitra Izy (tsy âme de Dieu) fa tena Andriamanitra velona. Tao amin’ny Ray hatramin’ny taloha indrindra Izy .  Ny filazana Azy hoe nivoaka avy amin’ny Ray Jao.15.26 dia manambara ny misionany (mission-ny)midina hoan’ny Fiangonana sy izao tontolo izao  sy maneho ny maha persone miavaka Azy ao amin’ny Trinité. Ny asan’ny Ray dia asan’ny Fanahy Masina.  
Tamin’ny famoronana dia niara-niasa tamin’ny Ray Izy Gen.1.2. Tsy namorona izao tontolo izao ihany ny Fanahy Masina fa miaro, mihazona, mamelona (Esprit qui vivifie la créature), mitondra fiainana  (Esprit de vie) sy fahazavana hoan’ny zava-boahary. Ny fikasan’ny Ray hamonjy izao tonolo izao dia tsy tanteraka raha tsy teo ny Fanahy Masina (Lio1.35 ; 3.21-22 ; 4.1-2 ; Mat.12.28.). Ny Fanahy Masina dia mampahafantatra ny Ray sy mitaona olona hoan’ny Ray. Mitoetra ao anatintsika ny Ray sy ny Zanaka amin’ny alalan’ny Fanahy Masina.
Lazaina koa fa Fanahy masina dia “Fanahin’i Kristy na Fanahin’i Jesosy” (Rom.8.9), izany anefa dia tsy midika fa « fanahy ao amin’ny i Jesosy Izy” (âme de Jésus). Izy dia Andriamanitra mitovy amin’ny i Jesosy fatsy ambany kely noho Jesosy. Ny maha Izy azy ny Fanahy Masina dia noraisiny tamin’ny Ray sy Zanaka. Marihina anefa fa miara-miasa ny Zanaka sy ny Fanahy Masina. Amin’ny aanaran’i Jesosy no hanirahana ny Fanahy Masina ary izay ataon’ny Fanahy Masina ety an-tany dia noraisiny avy tamin’ny i Jesosy Jao.15.26 ; 16.14. Tsy midika izany fa mibaiko ny Fanahy Masina Jesosy fa maneho kosa ny maha personne miavaka ny Fanahy Masina. Manana sitra-po tokana  Jesosy sy ny Fanahy Masina.  
Manohy ny asan’i Jesosy tety an-tany ny Fanahy Masina. Hoy indrindra Martin Lotera manamafy izany : « Ny asan’ny Fanahy Masina dia manana an’i Kristy ho ivony. » Ny asam-pamonjena nataon’i Jesosy dia tsy afa-nisaraka tamin’ny asan’ny Fanahy Masina. Ny fahaterahan’i Jesosy dia notorontoronina tamin’ny herin’ny Fanahy Masina (Lio.1.35). Nidina teo amin’ny i Jesosy toy ny voromailala ny Fanahy Masina tamin’ny batisan’i Jesosy (Mar.1.10 ; Lio.3.22). Feno ny Fanahy Jesosy rehefa nalaim-panahy tany anefitra  Lio 4.1. Rehefa  nitoritenin’i Jesosy dianilaza Izy fa ny Fanahin’i Jehovah Tompo no ao Aminy lio.4.18. Ny Fanahy Masina no namoahan’i Jesosy ny demonia (Mat.12.28). Ary ny Fanahy no nentin’i Jesosy nanolotra ny tenany ho faty (Heb.9.14). Ny Fanahy Masina koa no nanangana an’i Jesosy tamin’ny maty (Rom.8.11). Teo amin’ny fiainany Jesosy dia teo foana ny Fanahy Masina (Lio.4.18 ; Jao.6.27 ; Lio.4.14). ny Fanahy Masina dia mijoro ho vavolombelon’i Jesosy Kristy amin’ny alalan’ny fampianarana sy ny toritenin’ny mino. Mampianatra ny zavatra renetra momba an’i Kristy koa Izy (Jao14.16). Hoy Lotera manamafy izany : « Kristy dia tsy afa-misaraka amin’ny hafatra entin’ny Fanahy Masina. Tsy mitory zava-baovao Izy afatsy kristy sy ny teniny. »
1.2.1. Ny Fanahy Masina día Andriamanitra miasa ao anatin’ ny olombelona
Tsy mazava sady tsy marina loatra raha lazaina fotsiny hoe Andriamanitra Izy, fa raha Andriamanitra no tononina dia Andriamanitra Ray no heverina.  Tsy mba manan- kevitra loatra ny hoe Fanahy Masina raha tsy misy olombelona. Ka izany no anaovana Azy hoe : Andriamanitra miasa ao anatin’ ny fanahin’ olombelona, hanatanteraka ny raharaha izay nahatongavan’i Jesosy Kristy. Solom-bavan’ i Jesosy Izy, tena velona tokoa na dia tsy hita, maso aza. Andriamanitra velona ao am-pon’ n’ny olona.
Araka izay efa nolazaina teo dia tsy azo porofoina loatra izany afa-tsy amin’ ny asany ihany, kanefa raha tsy mahalala mihoatra noho ny tantaran’ ny eto Madagaskara aza isika dia maro be ny vavolombelona manamarina ny fisiany. Zavatra iray loha no lazaina: dia ny tantaran’ ny fiangonana taty amintsika. Raha zavatra noforonin’ olombelona, raha fika- mbanan’ olona izay miankina amin’ ny herintsika, dia azo lazaina fa tsy hotranainy tahaka izao ny fiangonan’Andriamanitra. Hevero ny fanenjehana tamin’ ny andron-dRa- navalomanjaka I, ny fahatangavan’ ny Vazaha, ny Menalamba, ny fanenjehan’ ny Romana (Katolika) ny fiangonana Protestanta. Raha heverina izany rehetra izany, dia fantatra fa raha tsy avy amin’ Andriamanitra ity, dia tsy ho naharitra tahaka izao ny fiangonana. Ny tantaran’ ny Fiangonana aty Madagaskara,dia vavolo¬mbelona manamarina fa ny Fanahy Masina dia efa niasa tao am-pon' ny olona.
1.2.2. Jesosy Kristy no ahazoana ny Fanahy Masina.
Tsy maintsy ekena fa ny Fanahy dia iray, ary ny Fanahy voalaza ao amin’ ny Testamenta Taloha sy ny Fanahy Masina ao amin’ny Testamenta Vaovao dia tsy samy hafa fa iray tokoa. Fa nahoana no nilazan’ i Jesosy hoe : “raha tsy hiala Aho, dia tsy ho avy aty aminareo ny Mpananatra ?” (Jao. 16: 7). Moa tsy tao rahateo ny Fanahy, dia talohan’ ny nahatongavan’ i Jesosy aza? Koanefa ny nilatsahan’ ny Fanahy Masina tamin’ ny andro Pentekosta dia toa zava- baovao mihitsy, ka aiza ny fifanarahan’ izany ?
Raha efa nodinihina sy noheverina tsara izay voasoratraao ambony ny amin’ ny Fanahy ao amin’ ny Testamenta Ta¬loha, dia ho azon’ ny saintsika fa ny Fanahy tamin’ izany fitondrana izany dia tsy ho an’ ny olona rehetra, fa olom- bitsy, olona tsirairay foana no nandray azy. Inona moa no tenin’ i Joela mpaminany ? “Ary rehefa afaka izany, dia handatsaka ny Fanahiko amin’ ny nofo rehetraAho; dia haminany ny zanakalahinareo…”,  ary moa tsy izao no heviny, fa tamin’ ny fotoana naminanian’ i Joela dia tsy mba nandatsaka ny Fanahiny Jehovah tamin’ ny olona rehetra, fa tamin’ ireo vitsivitsy ihany izay note- ndreny hanao raharaha lehibe. Izany, no naha samy hafa ny fitondrana tamin’ ny taloha, ary amin’ izao ankehitriny izao. Jaona Mpanao batisa nahita izany, ka nampitaha ny hanaovany batisa amin’ ny rano sy izay mbola hataon’ i Jesosy, dia hoy izy : “Izy no hanao batisa anareo amin’ ny Fanahy Masina sy ny afo” (Mat. 3 : 11). Ka noho izany, moa tsy marina ny teny hoe, Jesosy no ahazoana indrindra  ny Fanahy Masina ?  Noho ny nahatongavany, Andriamanitra manome malalaka izao, ary ny olona dia manana toe-panahy miendrika handray be lavitra noho ny taloha.
1.3. Afo, Tandindon’ny Fanahy Masina
Hoy ny tenin’ i Jaona Mpanao batisa manao hoe : “Izy no hanao batisa anareo amin’ ny Fanahy Masina sy ny afo » (Mat. 3 : 11). Ny heviny ao dia ny herin’ ny Fanahy Masina hanadiovana. Ny Fanahy Masina dia Andriamanitra ao anatintsika, ka rehefa mby ao Izy ka miasa ao am-po dia toy ny afo :afo fanadiovana.
Hatramin’ ny andro taloha indrindra dia enti-milaza ny fisian’ Andriamanitra ny afo (jereo 2 Mpan. 6 : 17 ; Deot. 4 : 24 ; Ezek. 14: 13 ; 10: 6-7). Tamin’ ny andro Pentekosta, rehefa nilatsaka ny Fanahy Masina tao amin’ ny mpianatra, ny fisehoany dia toy ny lela mitarehin’ afo. Ary izao no tokony ho tsarovana fa ny heviny dia tsy mba ho fandevonaña intsony tahaka ny taloha índraindrav fa fanadiovana kosa. Tsy miasa fanaintainana sy fahafatesana intsony Izy fa fahazavana sy  fifaliana ary fiadanana.  Ny  Fanahy Izay afo dia Fanahy Izay mitondra fiainana. Hevitra izay tokony ho hamafisina izany fa hoatra ny afo ny Fanahy. Ary raha tsaroana fa ny afo dia isan’ ny zavatra manan-kery indri¬ndra eran’ izao tontolo izao, dia azontsika fa oharina amin’ ny hery lehibe tokoa ny Fanahy Masina. Ary ny olona izay mandray ny Fanahy Masina dia arobokaao anatin’izany afo izany, fa izany no hevitry ny andininy hoe : “Izy no hanao batisa anareo amin’ ny Fanahy Masina sy ny afo”.
Raha ny Fanahy Ma¬sina dia Andriamanitra miasa ao anatintsika, raha afo fana¬diovana koa Izy, dia :
- Tsy tokony hisy fisalasalana intsony na vita batisa amin' ny Fanahy Masina isika na tsia.
Moa azo inoana fa Andriamanitra miasa ao anatinao ka tsy fantatrao izany? Moa voaroboka ao anatin’ny afo hianao ka tsy misy holatra ? Tsy azo heverina izany. Noho ny toetran’ ny Fanahy Masina, noho Izy hery lehibe, tsy maintsy ho fantatra na ananana Izy na tsia. Raha mba misy anontaniana hoe : “Moa efa nandray ny Fanahy Ma¬sina va hianao ?”     ka namaly hoe : “Asa, tompoko, tsy mahalala aho”, dia izao ihany no fantatra ny aminy : Tsy na-ndray izy. Tsy azo isalasalana ny amin’ io Fanomezan-dehibe io. Noho Izy Andriamanitra, noho Izy tahaka ny afo, dia tsy maintsy fantatra na efa vita batisa amin’ ny Fana¬hy Masina isika na tsia.
- Ny afo mahatonga hafanana.
Raha misy vita batisa ao anatin’ ny Fanahy Masina sy ny afo, mampieritreritra tokoa ny isehoan’ ny fangatsiaham-po. “Izy no hanao batisa anareo amin’ ny Fanahy Masina sy ny afo”. Izany teny lehibe izany dia manambara fa tonga Jesosy mba hampirehitra afo lehibe ao anatin’ ny mpanompony, afo izay hanempo ny fo vato, ka handevona ny fihirinam-belona  re-hetra. Jesosy manome faharisihana raha manome ny Fa¬nahy Masina Izy. Ka noho izany, raha misy tonga mpianatr’ i Jesosy, ka natao batisa tamin’ ny Fanahy Masina sy ny afo, dia fahotana ny fangatsiahana.  
Zavatra tsy to¬kony hiseho akory izany. Aiza izany Fanahy Izay naidina tamin’ ny Pentekosta izany? Aiza ny lela maro mitarehin’ afo izay narehitr’ i Jesosy tamin’ ny nanomezany ny Fanahy Masina? tahaka ny afo ao an-trano izay tsy soronina intsonyizy ka maty, tsy misy hita afa-tsy vovoka sy lavenona? Afo masina ity, ka tokony ho tahaka ny afo masina tao amin’ ny tempolin’ny Romana taloha izay nosoronin’ny vi¬ri jina vitsivitsy ka tsy navela ho faty tao anatin’ ny zato taona maro. Kanjo, firy moa ny fiangonana izay tahaka ny tany Efesosy ka itenenan’ ny Apostoly hoe : “Kanefa manan-teny aminao Aho, satria efa niala tamin’ ny fitiavanao voalohany hianao” ? Fahotana izany. Fahotana eo anatrehan’ Andriamanitra sy ny fiangonany masina.
1.4. Ny Fanahy Masina ao amin’ireo Fanekem-pinoana
1.4.1. Ny Fanahy Masina  Sy Fanekem-Pinoana Apostolika
Mizara telo (03) tahaka izao no drafitry ny Fanekem-pinoana Apostolika:
• Artikola voalohany: Mino an’ Andriamanitra Ray Tsitoha, Mpamorona
• Artikola Faharoa: Mino an’ i Jesosy Kristy, Andriamanitra Zanaka, Mpanavotra
• Mino ny Fanahy Masina, Andriamanitra Mpanamasina
Eto dia mionona fotsiny amin'ny hoe « Mino ny Fanahy Masina aho » . Tsy voalaza ny toetry ny Fanahy Masina  na izay momba Azy, fa ny Asany no mibahan-toerana : Ny fielezan’ ny Fiangonana, fiombonan’ ny olona Masina , mampiray ny olona Masina, mitondra famelankeloka , mampanantena ny fitsanganan’ ny tena amin'ny maty ho fiderana amin'ny fiaianana mandrakizay .Marihina fa tamin’ny fotoana nanoratana sy nielezan’ity Fanekem-pinoana Apostolika ity dia tsy mbola nisy ny fanoherana mikasika ny mombamba ny Fanahy Masina ka dia ny fampahafantarana ny Asany no voalaza, satria hatramin’ny fampianarandison’ny Arianisma tamin’ny taona 325 vao tena niseho izany fanoherana ny maha Andriamanitra ny Fanahy Masina izany.  
1.4.2. Fanahy Masina  Sy Fanekem- Pinoana Niseana
Drafitra: Mino koa ny Fiangonana tokana . Tsy ny Andriamanitra Ray sy Zanaka ary ny Fanahy Masina  ihany no inoana fa ny Fiangonana Tokana koa . Mifanaraka amin'ny foto-kevitra  Karl Barth “ Mandray anjara amin'ny Asa Misiona- pamonjena koa ny Fiangonana” . Samy mitodika amin'ny Hazo fijaliana ho lalam-pamonjena . Resahina betsaka ny mombamomba ny Fanahy Masina amin'ity Fanekem-Pinoana Niseana amin’ny hoe:
“Tompo sady Mpamelona , omem-boninahitra miaraka amin'ny Ray sy ny Zanaka, Hitsaohana satria efa nitombo sy nivelatra ny fampianran- diso mikasika ny Trinite indrindra ny amin'ny Fanahy Masina ».  
Hita soritra teto sahady ny hoe: “Nivoaka avy amin'ny Zanaka ny Fanahy Masina”  (Filioque)  izay nahatonga fisarahan- kevitra eto amin'ny Fiangonana , avy eo vao lazaina ny asan’ Fanahy Masina. Na dia manana ny anjara asa ao amin'ny Fanekempinoana aza ny Fanahy Masina  dia tsy mitovy amin'ny anjaran’ ny Ray sy ny Zanaka .
1.4.3. Fanahy Masina  Sy Fanekem- Pinoana  Atanaziana
       Natao indrindra handavana ny hevi- dison’ ny Arius izay milaza fa tsy hatramin’ ny taloha indrindra ny Zanaka ary tsy miray fomba na toetra amin' Andriamanitra Ray; ary nohariana saingy talohan’ny zava- boahary rehetra .
Tahaka izao kosa no firafitry ny Fanekem-pinoana Atanaziana :    
      1 - 2  :Sasinteny
                3 - 25  :Fanazavana momba ny Fanahy Masina  
                26  - 27  :Mpampitohy
                28 - 39  :Fanamafisana fa tena Andriamanitra Kristy
                40 - Famaranana
     Tsy voasoratra mivantana ny Fanahy Masina  eto na ny toetrany na ny vokany na ny Asany . Ny art .22 no hany miresaka Azy. Manamafy ny tena maha Andriamanitra Azy ary koa manindry ny firaisany amin'ny  Ray sy ny Zanaka
1.4.4. Kaonfesiona Aogostana
  Tsy famelabelarana loatra ny mikasika ny « Fanahy Masina, Ray, Zanaka » ao amin’ny Kaonfesiona Aogostana, fa milaza ny lalam-piamonjena. Ny Kaonfesiona Aogostana dia misy article 28, ka ny iraikambiroapolo (21) dia mamelabelatra ny foto-pinoana ary ny fito (07) kosa dia milaza ny fanao tsy mety izay rava
Tsy misy article miresaka ny Fanahy Masina. Voalaza anefa ny fiombonan’ ny Fanahy Masina  amin'ny Ray sy ny Zanaka ary toherina  izay manda izany art: 1 . Voalaza mazava koa ny asan’ ny Fanahy Masina : art:2 . Manaisotra ny fahotana lovana amin'ny alalan’ ny Batisa sy Fiterahana indray. Ao amin'ny famelabelarana momba ny sakramenta koa no ahitana taratra momba ny asan’ Fanahy Masina. Art: 20 asa tsara; Art: 18 safidin’ olombelona hanambarana ny fampianaran’i Pelage izay milaza fa ny herin’ ny tenantsika no ahaizantsika ho tia an’ Andriamanitra na dia tsy ampian’ ny Fanahy Masina  aza : lavina izany. Mpitarika ho amin'ny asa tsara ny Fanahy Masina  
Ao amin'ny art: 7 farany dia hamafisina ny hoe : « samy mandray ny Fanahy Masina  arakaraka ny fanoloran- tenany ny olona tsirairay kanefa na dia izany aza dia tsy mampikorontana ny Fanahy Masina  fa mampanjaka ny filaminana”.
1.4.5. NY FOTO-PIANARANA KELY
Fomba roa no ahazoana mandinika ny Fanahy Masina  ao amin'ny Foto- pianarana Kely, dia amin'ny alalan’ ny drafitra ankapobeny, ary faharoa dia amin'ny alalan’ ny fandinihana manokana ny artikola faha 3
Amin’ny ankapobeny, ny Fotopianarana Kely dia mizara dimy (05) :
• Ny didy folo: raha jerena dia aharihary ao ny tsy faha tanterahan’ ny olona ny sitrapon’ Andriamanitra noho izany dia mila ny Fanahy Masina  
• Ny finoana: Asehon’ ny Fanahy Masina  ny maha tsinontsinona ny olona ka ezahany ny hampihaiky ny olona ny fahotany ka hitarika azy hino ny fanavotana vitan’ I Jesosy
• Ny hataka: Hita ao ny firaisan’ ny olona amin' Andriamanitra amin'ny alalan’ ny vavaka.
• Batisa sy ny Fanasan’ ny Tompo: ao no ahatsapana , fa izay miray amin'io dia tonga olombaovao, manana firaisana tanteraka amin'Andriamanitra
Ny Artikola Faha 3 dia tsy miresaka momba ny Fanahy Masina  eto fa ny asany avy hatrany. Zavatra 3 loha no tsindrian’i Lotera eto :
• Tsy misaraka amin'i Jesosy ny Fanahy Masina; mifanaraka amin'ny teny fampanantenana nataon’ I Jesosy alohan’ ny hiakarany any an- danitra izany.
• Tsy misaraka amin'ny teny sy ny finoana ny Fanahy Masina  ; Miasa amin'ny teny voasoratra ny Fanahy Masina  , eto anefa dia toherina ny filazan’ ny mpandinika sasany hoe : Izay lazain’ ny Fanahy Masina  mivantana amin'ny olona tsirairay no zava- dehibe fa tsy ny soratra; na dia ao aza ny teny sy ny sakramenta dia tsy  “magique”  izany fa tena ilaina ny finoana  
• Ny toerana niasan’ ny Fanahy Masina  :Ao amin'ny Fiangonana satria ao no hanolorana ny famelan- keloka , mampiray , mampifankatia , mampivondrona ary izany no mahatonga ny fitenenana hoe : ivelan’ ny Fiangonana dia tsy misy famonjena , amin'ny Katolika dia izay lazain’ny Papa. Ny fananganana amin'ny andro farany dia famoronana vaovao na fanomezana hery vaovao ka mifanandrify indrindra amin'ny asan’ Fanahy Masina  izany. Izany hoe mitarika ny olona indray amin'ny Batisa ary amin'ny andro farany no ahatanterahan’ ny olombaovao.
      Ny asan’Fanahy Masina  indrindra dia mitaona ny olona hanatona an’ I Jesosy. Roa no vokatr’ izany:
1. Ny firaisana amin'I Jesosy.
2. Ny fiombonan’ ny samy kristiana .
Ny fiombonan’ ny  olona masina dia fanehoana miharihary ny olon’ Andriamanitra ety an- tany ary ny marika ahafantarana azy dia ireto: Iray ( Unam ); Masina ( Sancta ); Katolika; ary Apostolika.
Tsy nateraky ny sitrapon’ ny olona na ny fifanarahan’ ny olona fa naterak’ Andriamanitra tamin'ny alalan’ ny Fanahy Masina; aary tsy olona na lalan’ ny olona no mifehy azy fa Kristy izay lohany amin'ny alalan’ ny Fanahy Masina, tsy olona no mamelona azy, fa Kristy izay Tompony amin'ny alalan’ ny Sakramenta sy ny teny; tsy sitrapon’ olona no tanterahina fa sitrapon’ i Kristy. Ny fiombonana dia dia fifanatonan’ ny olona izay nandray an’ I Kristy tamin'ny alalan’ ny asan’ Fanahy Masina. Misy fatorana mamatotra azy ireo , raha manaiky iasan’ ny Fanahy Masina  ny olona dia io fatorana io no vokany. Raha mino ny Fanahy Masina  ny olona dia tsy maintsy resy lahatra amin'ny fiombonana. Toherina eto ny fiasan’ ireo fikambanana maro izay tsy azo antsoina ho fiombonan’ ny olona masina satria fiombonana nateraky ny lalana na fifanarahana.
« Ny fiombonan’ ny olona Masina » dia vokatry ny antson’ Andriamanitra ka tena ilaina fitandremana ny haranam- po tafahoatra maimay te hanorina Fiangonana . I Calvin dia miantso ny Fiangonana hoe « Compagnie De Fidele »: satria hoy izy : misy asan’ ny Fanahy ao ; fa tsy toy ny « Compagnie Militaire »  izay baiko avy amin'ny fitondrana no hampivondrona azy   . Karl Barth dia milaza hoe :” Loza ho an’ izay manorina Fiangonana , nefa tsy manorina azy amin'ny Asan’ Fanahy Masina”..”  
1.5. Ny atao hoe Mino
Ny atao hoe : « mino » dia ny vita Batisa rehetra, ka manaiky ny maha “Tompo” (Asa 5 :14) an’I Jesosy Kristy.  

1.5.1. Finoana  irery  ihany
Fahamarinana  no  tiana  holazaina  rehefa  tenenina  ny  hoe  finoana.  Misy ny finoana izay mino ary  misy koa ny finoana  izay  inoana.  Ny  finoana izay  inoana  dia  Jesosy  izay  nisolo ny  sazy  tokony  hihatra tamintsika  teo amin'ny  hazo  fijaliana.  Vitan'i  Jesosy  izany  ka eken'Andriamanitra  satria ny  marina no  maty hisolo  ny tsy  marina. lzany  no finoana  resahina eto fa  tsy  ilay  finoana  izay  mino. Ny  finoana  izay  mino dia ny olona no lazaina  amin'izany.
Hoy Pastora Famatanantsoa manamafy izany :
“Mety  ho diso  ny  finoana  raha ny olona no  ifotorany  satria  ny olona dia  te hiantehitra  amin'ny  heriny  sy ny heviny. lzany  no mahatonga ny fampianarana  momba ny  asa  fanonerana  sy ny fividianana  famelankeloka.  Ny finoana  izay  mino anefa  dia  tsy  maintsy baikon'ny finoana  izay  inoana  raha  tiana  tsy  ho diso ny  finoana  izany hoe  tsy  maintsy  Jesosy  no  ifotoran'ny  finoana  Kristiana vao  marina ny finoana,  ary izany  no  mahamarina  antsika  eo anatrehan'Andriamanitra ».
1.5.2. Sady  mpanota  no marina  ny  mino.
Tsy hoe  miova  ho anjely isika  rehefa mino, fa mbola  olombelona  ihany.  Ny fahotana natao dia  mbola  eo  ihany  ary  mbola mety  manota ihany  koa  satria ny natiora  mahaolona antsika  dia  mbola eo  ihany. Ny  finoana  dia milaza amintsika  isan'andro  hoe:  "Voavela  ny  helokao  satria  efa  vitan'i Jesosy  izany".  
Ny  lalàna  kosa  dia milaza hoe:  meloka  hianao ka  tsy  maintsy iharan'ny  sazy. lo  sazy io mihitsy anefa  ilay  noraisin'i Jesosy  teo amin'ny  hazo fijaliana  ka ny  fahotana  ataonao  anio dia  efa vitan'i  Jesosy 2.000  taona  lasa  izay  ny famitana  azy.  Noho  izany  dia ny  finoana  no mibaiko  ny fiainan'ny  mino ankehitriny  amin'ny  fitondran-tenany  sy ny asa  tsara  izay  ataony. Tsy  hanararaotra  ny fahavitan'ny  sazy ka  hanarampo  amin'ny  ratsy fa  hiaina  amin'ny  finoana fa  efa  tonga  olo-marina  isika  ka  hiaina  amin'ny  mahaolomarina isan'andro  na  amin'ny  hevitra na  amin'ny  teny  na  amin'ny  asa.
1.5.3. Samy  Mpisorona  ny  mino rehetra.
Ny teny hoe “samy mpisorona ny mino rehetra” dia avy amin’ny lahateny nosoratan’i Martin Lotera nanoherany ny fahefan’ny Papa tao Roma, ka ny teny ao amin’ny IPet.2:4-9 no nentiny tamin’ izany. Ao amin’io lahateny io no nanipahany fa tsy ny Papa sy ny eveka ihany no mpisoron’ Andriamanitra. Hoy i Lotera raha nanazava ity antsoina hoe “sacerdoce universelle” ity izy:
“Raha vao tonga kristiana isika tamin’ny alalan’ny batisa dia manana zo hitory ny Filazantsara. Noho ny fiantsoana sy ny fanomezana ny Fanahy masina dia adidin’ny tsirairay ny mampianatra sy mampionona izay akaiky azy.”  
Tao amin'ny  Tempoly dia ny Mpisorona  ihany  no  mahazo  miditra  ao amin'ny  Masina indrindra  hihaona  sy hiresaka amin'Andriamanitra.  Arak'izany  dia  nisy  efitra  nampisaraka  ny kianja  izay  nivorian'ny  vahoaka  sy  ny Masina  indrindra  izay  nidiran'ny  mpisorona. Rehefa maty  teo amin'ny  hazo  fijaliana  anefa Jesosy dia nirodana  io  efitra io  ka afaka  nifanatrika nivantana  tamin'Andriamanitra  ny mino  rehetra.  Rava  ny  efitra nampisaraka  ny jiosy sy ny jentilisa.  Rava  ny efitra nampisaraka  ny olona sy  Andriamanitra  noho ny fahafatesan'i Jesosy  teo amin'ny  hazo fijaliana.  Tsy mila mpisorona manokana  intsony  ny mino rehetra  fa samy  afaka  miresaka  mivantana amin'Andriamanitra  Ray ao amin'ny  Tempoly  vaovao  dia Jesosy  Kristy  Tompontsika  ka  mivavaka  hoe: « Rainay  ô! » Samy zanak'Andriamanitra  no dikan'io fa tsy  misy  zanak'i kala  hafa  intsony.
Tsy  tombom-pahamasinana  intsony  ny  asa rehetra fanao ao amin'ny  Fiangonana  fa  fizarana  asa ihany  satria  samy  zanak'Andriamanitra  isika  rehetra . Hitantsika  fa  ny teny  sy  ny  Sakramenta  no  fiasam-pahasoavana hameloman'Andriamanitra  ny  Fiangonana.  Na ny Teny na ny Sakramenta  dia  ireo  no fitaovana  entin'Andriamanitra  manatrika antsika  ao amin'ny  Fiangonany  ka hanolorany  ho antsika  isan'andro  ny fahasoavany  dia ny  famelan-keloka  satria ny helotsika no efitra mampisaraka  antsika  amin'Andriamanitra.  Ao amin'izay misy  famelan-keloka  no  misy fiainana  mandrakizay  koa. Noho  izany  na  ny teny  na ny Sakramenta  dia  fitaovana nataon'Andriamanitra  hanolorana  mandrakariva  ny famelan-keloka  ho antsika. Ny anjarantsika  dia  ny  lafiny  sakrifisialy  izany hoe:  rehefa nanolotra  ny fahasoavany  ho antsika  Andriamanitra  dia isika  kosa  manolotra  ny tenantsika  ho  fanatitra  velona ho an'Andriamanitra  (Rom. 12: 1-2).  Fanatitra  velona no  ilain'Andriamanitra  amintsika  ary  ny tenantsika  sy  ny fananantsika  ary  ny  talentantsika  fa  tsy  fanatitra  maty intsony.
FEHINY:
Raha fintinina ity tapany voalohany dia dia hita fa Andriamanitra tokoa ny Fanahy Masina, Persona fahatelo ao amin’ny Trinite Masina; ary manamafy izany avokoa na ny Soratra Masina na ny Fanekem-pinoana ekiomenika rehetra. Ankoatra izay dia hita tamin’ity tooko voalohany ity ihany kooa fa ny atao hooe : mino, na mpino dia ny Kristiana rehetra izay efa nomena ny Fanahy Masina teo amin’ny Batisa Masina. Voatsindry manokana tamin’ity famaritana ny mino ity ny amin’ny « sacerdce universelle », na « ny mino rehetra dia samy mpisorona”, izay mifototra amin’ny I Pet.2 :4-9. Ary ao amin’ny I Pet.2:4-9 dia hita fa
- afaka manatona an’Andriamanitra mivantana amin’ny alalan’i J.K, Izay “vato velona”, ny mino rehetra;
- tonga vato velona toa an’i Kristy (Mpisoronabe) amin’ny alalan’ny fahateraham-baovao ny mino tsirairay (ampit. II Pet.1:4) ho “trano fanahy”, ho “fisoronana masina” (Eks.19: 6);
- “hanatitra fanati-panahy sitrak’Andriamanitra” amin’ny alalan’i Kristy ny mino rehetra (Sal.50:14,23; 107:22;141:2)  (Ny  “fanati-piderana vokatry ny molotra” (Heb.13:15) = vavaka fisoronana; na fiantrana (Heb.13:16)).
- Ny fanambarana ny Filazantsara (II Pet.2:9) “mba hilazanareo ny hatsaran’Ilay niantso anareo”. ( Ny hoe “firenena masina” (IPet.2:9) dia te-hilaza fa ny fiaraha-miasa amin’ Andriamanitra no hanatanterahana ny “olona nalain’Andriamanitra ho an’ny tenany” ). Noho izany, araka an’i Petera, dia samy mpisorona ny laika rehetra. Ny boky Apokalipsy dia milaza ny mino tsirairay ho “ mpisorona” ao amin’ny Fanjakan’ny Rainy (Apok.1:5; 5:10; 20:6). Voalaza ihany koa fa ny vavaky ny mino dia toy ny emboka manitra miakatra eo amin’ny seza fiandrianan’Andriamanitra (Apok.5:8; 8:3,4). Marihana anefa fa tsy misy fifanoherana ao amin’ ny ministera tontosaina amin’ny alalan’ny Fiangonana (Ministère publique); izany hoe ny ministera ataon’ny Pastora sy ny mino rehetra amin’ny maha-mpisorona ara-panahy azy, manana andriakitra feno amin’ny fitoriana ny Filazantsara amin’izao tontolo izao (IPet.2:9) dia tsy mifanohitra, satria tena mpisorona marina izy ireo (ITim.3:2-7; Tit.1:5-9). Koa ho fandrindrana ny asa tsy hifanohitra no nisian’ny lamina voarakitra ao amin’ny Lalàm-panorenan’ny F.L.M ny amin’ny adidy aman’andraikitra maro samihafa tanterahan’ny Fiangonana.  Na dia eo aza ny tsi-fifanoherana dia tsy mitovy ny asa ataon’ny olona izay voafidin’ny Fiangonana hanao ny asa eo anivony sy amin’ny alalany. Tahaka ny rantsana amin’ny tena izay manana andraikitra samihafa hampandroso ny tena sy hamelona azy no nanoharan’i Paoly Apostoly ny mino tsirairay (Ikor.12:4). Hoy i Lotera eo anatrehan’izany:
“Na dia samy mpisorona aza ny mino rehetra dia tsy afaka hitory Teny avokoa na hampianatra na hitarika ny tsirairay. Noho izany dia tokony halamina araka ny andraikitra tandrify azy avy ny mino.  

TOKO FAHAROA: NY FOMBA FIASAN’NY FANAHY MASINA
Ny teny fototra iantsoana ny ny Fanahy Masina hoe :  Parakletos izay nadika hoe “Mpananatra” ao amin’ny Jao 16 : 16 sy 26 (ampit. Koa Jao. 15:26; 16:7) dia manana ny heviny koa hoe “Mpampionona” na “Mpampahery” na “Mpampianatra” na “Mpisolo vava”. Samy azo ampiasaina avokoa ireo heviny ireo ao amin’ny Jaona 14 ity, eny hatrany amin’ny toko 16 koa aza. Ao anatin'ireo teny lava fanaovam-beloma ireo mpianatra izay nifamatotr’aina Taminy (13:33–17:26) mialohan’ny hijaliany, hahafatesany, hitsanganany amin’ny maty ary hiakarany ho eo an-kavanan’ny Ray any an-danitra manko no misy ity Jaona 14:15–31 no hanorenantsika ny fanazavana mahakasika ny fomba fiasan’ny Fanahy Masina ity.
2.1. Miasa amin’ny alalan’ny Tenin’Andriamanitra
Ao amin’ny Jao 16 : 18 dia ambarany amin’izy ireo fa “tsy hamela anareo ho kamboty Aho”. Toy ny tenin’ny Ray amandreny iray eo am-bavahaonan’ny fahafatesana amin’ny zanany miandry izay igadonan’ny fotoana farany hahavelomany izany. Izany fahafatesany sy ny hevitr'izany ary izay entin'izany amin'izy ireo no entin'i Jesosy mampahery azy ireo manoloana izany. Ao amin’ny and. 1–3 dia hazavainy ny hevitr’izany fahafatesana izay mananontanona Azy izany ary tsy ny fahafatesany ihany fa ny fitsanganany sy fiakarany any an-danitra ihany koa. Ny and. 2 dia milaza hoe “ao an-tranon’ny Raiko misy fitoerana maro”.
Hoy Dr Rafalimanana Jean de Dieu manazava izany :
« Ny hoe “maro” eto dia tsy milaza isa fa milaza fahafenoana sy fahatanterahana kosa (abundance), satria ao amin’ny tranon’ny Ray izay tanteraka no misy azy. Nahoana àry Jesosy no mbola milaza indray hoe “andeha hanamboatra fitoerana ho anareo” eto? Inona no hevitr’izany? Ny hevitry ny hazofijaliana ho an’ny mino Azy no ambarany ao ambadik’ izany. Ny hazofijaliana manko ry havana dia toeram-panamboaran’i Jesosy ny mino Azy, toeram-pandevonany ilay nofo ota (fahafatesany) sy toeram-panavaozany na fahariany azy ho olom-baovao indray ho mendrika ilay fitoerana amin’ny fahafenoany sy fahatanterahany ao an-tranon’ny Ray.  Izay hitan’ny Ray eo amin’izany toerana izany, i.e., hitany mirafitra miaraka amin’i Jesosy eo amin’izany hazofijaliana izany (maharitra amin’ny Batisa, ampit. Rom. 6:1ff; Kol. 2:12) no tandrify izay toerana amin’ny fahafenoany ao an-tranony izany ».  
Ny fahafatesana dia tranga mahaory sy mahabe ny alahelon’ny havana velona ka ilainy fampaherezana na fampiononana. Eto, Ilay ho faty tsy ho ela no manao izany teny fampiononana sy fampaherezana izany, i.e., ny tenin’i Jesosy tamin’ny mpianany eto amin’ity and. 1–3 ity dia tsy hafa fa fampaherezany ny mpianany mialohan’ny hahafatesany ka ny hevitra entin’izany fahafatesany izany ho azy ireo no entiny mampahery sy mampionona azy ireo. Tsy takatry ny saina amin’ny maha olombelona azy anefa ny hevitr’izany fahafatesany izany fa ny Fanahy Masina no hampianatra azy ireo ny zavatra rehetra. Ny hoe hampianatra dia tsy midika fa hanao izany ho takatry ny sainy ihany anefa ny Fanahy Masina fa hampamokatra ny asan’i Jesosy teo amin’ny hazofijaliana eo amin’ny fiainany koa (« Tsy hay ny soratra masina raha tsy tonga fiainana » hoy Dada Rainisoalambo) . Izany famokaran’ny asan’i Jesosy teo amin’ny hazofijaliana eo amin'ny fiainany izany no tena mampahery azy ireo. Asan’ny Fanahy Masina izany ka iantsoana Azy eto koa hoe “Mpampahery” na “Mpampionona”.
2.2. Miasa amin’ny alalan’ny Fofon’Aina Mahavelona eo amin’ny fiainantsika andavanandro
Fotoana fanaovam-beloma mialohan’ny hisarahany amin’ny mpianany noho ny fahafatesana, fitsanganana ary fiakaran’i Jesosy ho eo an-kavanan’ny Ray moa no misy ity perikopa anorenantsika ny fampianarana ity. Ao amin’ny Jao 16 :27 no ahitantsika ny hoe “Fiadanana no aveloko ho anareo, ny fiadanako no omeko anareo; tsy tahaka ny fanomen’izao tontolo izao no fanomeko anareo”. Ny teny fototra izay nadika hoe “fiadanana” (Shalom) dia teny fampiasan’ny Jiosy na teo amin’ny fiarahabana na teo amin’ny fanaovam-beloma. Raha amin’ny fiarahabana no ampiasany azy dia tsy mifanalavitra amin’ny teny Malagasy hoe “Salama” no heviny ary raha amin’ny fanaovam-beloma kosa dia tsy mifanalavitra amin’ny hoe “Veloma” na “aoka ho velona” izany. Ao amin’ny Jao. 20:19–22 dia ampifamatorin’i Jesosy ny fanolorana izany fiadanana izany sy ny fanomezana fofon’Aina avy Aminy izay nitsangana tamin’ny maty na ny fanomezany ny Fanahy Masina. Izany moa no mampiavaka ny fomba fanomezan’izao tontolo izao ny fiadanana amin’izay fomba fanomezan’i Jesosy azy. Ny an’izao tontolo izao dia mijanona ho firariantsoa fotsiny ihany izany fa tsy mahefa na inona inona haha velona ny olona izay itenenany izany izy fa ny an’i Jesosy kosa dia tsy mijanona ho teny firariantsoa ihany fa tena mihatra amin’izay itenenany mihitsy izany: mahazo fofon’aina mahavelona mandrakizay avy Aminy izay itenenany hoe “fiadanana” amin’ny heviny hoe “veloma” na “aoka ho velona”. Ny mpianatra velona noho ny fahazoany fofon’Aina avy amin’ilay nandresy ny fahafatesana no mahery. Ary satria ny Fanahy Masina izany fofon’Ain’i Jesosy nafofony azy ireo izany dia mbola manamafy ihany koa ny maha Fanahy Mpampahery ny Azy.
2.3. Miasa amin’ny alalan’ny fifankatiavan’ny Mpianatra
Jaona Apostoly dia mamaritra ny maha Izy Azy an’Andriamanitra Telo izay Iray ho Fitiavana. Hitantsika izany ao amin’ity teny lava fanaovam-beloma ity sy ao amin’ny epistily voalohany izay nosoratany (1 Jao. 4:8). Ao amin’ireo teny lava fanaovam-beloma (Jao 14 ; 15 ; 16) dia ahitantsika ny fiverimberenan’ny fitiavan’i Jesosy ny mino Azy mba hiombom-piainana amin’izany Andriamanitra Telo izay Iray izany: “tahaka Anao ato amiko, Izaho ao Aminao no itiavako Azy ireo koa ho ao Amintsika ary isika ao aminy” (Oh. and. 20; Jao. 15; 17). Izany mpianatra miombom-piainana amin’Andriamanitra Telo izay Iray izany dia manana ihany koa Ilay fitiavana izay mamaritra ny maha Izy Azy an’Andriamanitra (and. 15, 21, 23–24, 28). Ao amin’ny Jao. 13:34–35 dia etikety na badge izay hahafantarana ny maha mpianatry Jesosy azy ireo ny fifankatiavana. Ny presence-n’i Jesosy izay fitiavana teo amin’ny fiainan’izy ireo na ny fiombonany tamin’i Jesosy anefa no hananany izany. Ny hoe “aoka ho tahaka ny nitiavako anareo no mba hifankatiavanareo koa” manko dia tsy fiantsoana fanahafana Azy ihany fa fanambarana ny fahazoan’ny fitiavan’i Jesosy mitsatoka na mahazo laka ao am-pon’izy ireo koa. Izany hoe, ny fitiavana na ny fifankatiavana dia tsy mamaritra ihany ny maha mpianatry Jesosy ny mino fa maneho ihany koa ny fiombonan’izy ireo fiainana Amin’Izy Andriamanitra Fitiavana. Mifamatotra amin’izay voalaza teo ambony izany, mamaritra koa ny maha velona azy ireo ao amin’Andriamanitra. Ny velona ao amin'Andriamanitra dia izay olon'ny fitiavana araka an'Andriamanitra, izay olona manana fo itepon'ny fitiavan'Andriamanitra no velona.
Ny fandaozan’i Jesosy azy ireo amin’izao fahafatesany, fitsanganany tamin’ny maty ary fiakarany ho eo an-kavanan’ny Ray izao dia tsy midika ho fandaozan’Andriamanitra na midika ho fanafoanany ny presence-ny teo amin’ny fiainan’izy ireo: mbola ho present eo aminy amin’ny alalan’ny Fanahy Masina Izy. Tsy midika ho fahafoanan'ilay mahaizy azy ireo mpianatra ireo koa izany, i.e., tsy fahafoanan'ilay etikety na badge izay hahafantarana ny maha mpianatra azy ireo satria tsy ho present eo amin’ny fiainany amin’ny alalan’ny Fanahy Masina ihany Jesosy fa hampianatra azy ireo ny teny na ny didim-pitiavany ihany koa: hanao izany ho tonga fiainany tokoa (tsy hay ny Soratra Masina raha tsy tonga fiainana) (and. 15; Jao. 15:9–16; Gal. 5:22–25). Izany mpianatra izay tafatoetra amin’ny fananana ihany koa ny toetra mamaritra ny maha Andriamanitra an’Andriamanitra izany (amin’ny maha fitiavana azy) no mahery sy velona: asan’Ilay Fanahy Mpampahery koa izany.
2.4. Miasa Amin’ny Alalan’ny Fisoloana Vava Ny Mpianatra
Ao amin’ny Jao. 14 dia resahin’i Jesosy ny hoe “izao tontolo izao” (and. 17 sy 30): Ilazana ity tontolo izay anjakan’ny fahalovana, faharatsiana na izy ao ambany fanapahan’ny ota sy ny fahafatesana ary ny devoly izany. Izany mahaizy azy izao tontolo izao izany no tsy hahafantarany ny haren’Andtra nomeny ny mino tao amin’i Jesosy sy ny hazofijaliana. Nanoherany an’Andriamanitra sy ny asany tao amin’i Jesosy mihitsy aza izany. Nankahalainy koa ireo izay mino sy nandray izany asan’Andriamanitra tao amin’i Jesosy izany ka itsarany sy anamelohany azy ireo koa (Jao. 17:14–19). Ny mpianatra anefa dia napetraky Jesosy mba hijoro ho vavolombelon’izany maha velona azy ireo ao amin’Andriamanitra izany, hitory ny Filazantsaran’ny famonjena sy fitiavan’Andriamanitra eto amin’izao tontolo izao. Manoloana izany rehetra izany dia ny Fanahy Masina no ho “Mpisolo vava” azy ireo ka tsy hananany tahotra ary hahombiazany sy hanamarinan’ Andriamanitra ny fiainany sy  ny teniny ary izay rehetra ataony. Araka ny ny efa nambarantsika teo ambony manko dia dikan’ny teny fototra hoe Parakletos izay nadikan’ny BMP hoe “Mpananatra”koa izany.
FEHINY:
Raha fehezina izay rehetra voalaza tamin’ity toko faharoa ity dia hita fa miasa amin’ny fomba maro tsy takatry ny saina ny Fanahy Masina. Indraindray izy dia miasa amin’ny alalan’ny famakiantsika ny Soratra Masina, indraindray dia miasa amin’ny alalan’ny feoon’ny fieritreretana, sns. Tsara fotsiny ny manamarika etoana fa tsy ireo fotsiny ihany no fomba fiasan’ny Fanahy Masina, fa amin’ny maha Andriamanitra Azy, dia tsy takatry ny saina ny fomba fiasany. Raha atomorina akaiky ireoo asan’ny Fanahy Masina voatanisantsika teo ireo dia mampiseho fa miasa a amin’ny Fiangonana tokoa ny Fanahy Masina. Izany ary no mampiditra antsika amin’ny toko fahatelo sady farany dia ny amin’ny ny vokatry ny asan’ny Fanahy Masina amin’ny mino.

TOKO FAHATELO: NY VOKATRY NY ASAN’NY FANAHY MASINA AMIN’NY MINO
Raha mandinika ny Soratra Masina isika, indrindra fa ny Testamenta Vaovao, día hita fa voazarazara be  ihany ny asan’ ny Fanahy Masina amin’ny mino. Misy ny asany mihatra amin’ izao tontolo izao, misy amin’ ny fiangonana mitambatra, ary misy koa amin’ ny Kristiana tsirairay. Toa mitovy ihany ny faharoa sy ny fahatelo ; nefa misy koa izay maha- samy hafa azy. Ny anankiray dia asan’ ny Fanahy Masina amin’ny fikambanam-be, fa ny anankiray kosa dia amin’ny ny mpivavaka samy irery.
Tsy  mitovy daholo isika olombelona, na ny toe-tsaina, na ny toe-pahalalana no he- verina, ary izay ataon’ ny Fanahy Masina dia ny manamasina sy manokana ho an’ Andriamanitra izay ananantsika araka ny nofo rahateo. Na dia samy niasan’ ny Fanahy Ma-sina aza ny Apostoly rehetra, Petera tsy nanjarv ho Jaona, na Jaona ho Paoly ; izay naha-Petera an’ i Petera, na Jaona an’ i Jaona, na Paoly an’ i Paoly talohan’ ny niasan’ ny Fanahy Masina tao am-pony dia mbola hita miharihary, rehefa niasany izy. Ny Fanahy Masina tsy manome antsika talenta vaovao, na manafoana izay ananantsika rahateo, fa ny mandray sy mampiasa izany kosa ho an’ Andriamanitra no ataony. Ny sain-dalin’ i Saoly sy ny herim-po nanenjehany ny Kristiana fony izy mbola tsy niova fo, ohatra,  dia noraisin’ ny Fanahy Masina ka natokany hampandroso ny Filazantsara. Izany koa no ataony amintsika ankehitriny. Samy iasan’ ny Fanahy Masina ny tsirairay. Ranona dia manam-pahaizana handaha-teny, koa manolotena izy hitory ny Filazantsara any anindrana na eto an-toerana. Ranona kosa dia votsa vava sady miadam-piteny tahaka an’ i Mosesy fahiny. Koa inona ary no hataony ? Manolo-tena hitoriteny ve izy ? Tsia, fa mazoto kosa izy, hampiasa ny talentakely izay ananany ; ary na dia ny mifafa trano aza, na ny miandry varavarana ihany no hainy, dia ataony amim-pifaliana lehibe ho voninahitr’ Andriamanitra.
Nisy ihany fahefana sy hery lehibe azon ny Apostoly fahiny tamin' ny Fanahy Masina, fa nahasitrana ny marary sy nanao fahagagana maro samy hafa izy, izay tsy hita ankehitriny. Noho ny tsy fisian’ireo zavatra mahatalanjona ireo, na ny fihetsiketsehana mahataitra tahaka izay hita tamin' ny andro Pentekosta fahiny, toa heverin’ ny ankamaroan ny olona aty amintsika fa tsy miasa intsony ny Fanahy ; nefa tena fahadisoana lehibe izany. Miasa ao .am-pon’ ny mpino rehetra lalandava Izy. Mety hisy indraindray ny fihetsiketsehana lehibe toy izany ; nefa tsy izany ihany no fomba fiàsany. Tahaka ny voa izay afafy ao anatin' ny tany Izy. Rehefa voafafy ny voa, dia tsy vokatra avy hatrany, maniry miadana isan-andro tsy mijanona izy. Ny faniriny anefa tsy azo arahi-maso akory aza. Na azo oharina amin’ ny saina sy ny fianarana ny fiàsan’ ny Fanahy. Fantatra fa mahabe saina ny fianarana, ary fantatra koa fa ny fianarana anankiray dia mampahatanjaka ny organa anankiray ao an-tsaina.
Hoy ny fanazavan’i Dr RAFALIMANANA Jean de Dieu manazav izany :  
“ Ny marika sy ny geometry dia manpahatanjaka ny fiheverana ; ny fianarana poesy na tonon-kira dia mety hampito¬mbo ny fahaizana hamoron-javatra ao an-tsaina ; ary ny fianarana tantara dia mety hampahery ny fahaizana mitadidy, etc…Ary hitantsika mazava koa fa mihalalin- tsaina izay mazoto mianatra ; nefa na dia miharihary amintsika aza ny fandrosoan’ ny mpianatra, dia tsy fantatra na hita velively akory aza ny fitombon’ny fahaizany. Toraka izany koa Fanahy Masina ; tsy hita ny fiàsany ao am¬po, nefa miasa lalandava Izy, ka hita mazava ny vokany. Tsy ny mampanao antsika zavatra mahagaga sy mahataitra no tena anjarany, fa ny manatanteraka kosa ny asan’ i Kristy ao am-pontsika ka hahatonga antsika ho tena olona araka an’ Andriamanitra ».
Araka ny voalaza teo aloha, samy hafa ny asan ny Fanahy Masina amin’ny mino. Koa indro hevitra vitsivitsy, izay mihatra .amin’ ny Kristiana rehetra no atolotra etoana :
3.1. Mihatsara isan’andro isan’andro amin’ny fitondratena masina.
Na dia voavela aza ny fahotantsika ka voavonjin’ i Kristy ny fanahintsika dia tsy voadio avokoa isika. Mbola ao ihany ny filan’ ny nofo izay mamely sy mila handavo antsika matetika. Tsy misy afaka mihitsv amin’ izany, fa tsaroan’ ny Kristiana rehetra ny heriny. Ny Apostoly Paoly aza, izay nanao ny ainy tsy ho zavatra akory mba hanompoany an’ i Kristy, dia nahatsiaro izany indraindray. Nefa na dia mahery dia mahery aza ny filàn’ ny nofo, dia tsy zavatra ifalian’ ny Kristiana intsony izany, fa ankahalainy kosa, sady mampahory azy fatratra ny zava-dratsy rehetra. Ireo zavatra sy fomba madinika aza izay tsy noheveriny ho fahotana teo aloha ka nankasitrahany dia mahafadiranovana azy izao. Ny Fanahy Masina dia mahavelona ny eritreriny sy mampahiratratsara ny masom-panahiny ary manadio ny toetry ny fony sy ny sainy. “Fa izay araka ny nofo dia mihevitra izay zavatra araka ny nofo ; fa izay araka ny Fanahy kosa, dia mihevitra izay zavatry ny Fanahy”. Noho ny fahalemeny araka ny nofo dia mety ho voan’ ny hevitra maloto tahaka ny tsy Kristiana ihany izy ; nefa tsy manan-kery aminy izany. Teo aloha, raha nitranga tao an-tsainy ny hevitra tsy izy, dia nahazo toerana malalaka hiasa, ka hita ny voka-dratsiny. Izao kosa roahiny hiala miaraka amin’ izay ny hevitra maloto ; tsy izany no saintsaininy sy eritreretiny intsony, fa ny madio sy ny mahasoa ary ny marina. “Fa ny nofo manohitra ny Fanahy, ary ny Fanahy manohitra ny nofo, ary mifanohi- tra izy roroa.. .Fa raha tarihin’ ny Fanahy hianareo, dia tsy mba ambanin’ ny lalána”.(Gal 5: 17)
Toy ny voa izay maniry ambaratonga dia tahaka izany koa ny fandrosoan’ ny fahamasinana. Rehefa voafafy ny voa, dia tsy feno voa avy hatrany, fa miadana sady ara-da- làna ny faniriny : ny tahony aloha, dia teraka, dia feno voa. Raha mbola aty ambonin’ ny tany ny Kristiana dia mety ho solafaka ihany ; nefa tsy resy, fa miarina ka miha- matanjaka sy mihamadio lalandava. Tsy ny nofo intsony no ivelomany, fa Kristy. Izy no manjaka ao am-pony, ka ny manatanteraka ny sitrapony ihany nokendreny mandrakariva. Nylalàn' i Kristy no itsarany ny zavatra rehetra, ka tsy izay mahafalifaly ny nofony no arahiny, fa izay re¬hetra fantany ho mahafa-po ny Tompo.Izay itoeran ny Fanahy Masina dia mahatsiaro izany lalandava.
3.2. Mitombo amin’ny fahalalana an’i Kristy.
Hoy Jesosy Kristy tamin’ny mpianany :
“Fa ny Mpananatra dia ny Fanahy Masina, Izay hirahin’ ny Ray amin’ ny anarako, Izv no hampianatra anareo ny zavatra rehetra sy hampahatsiaro anareo ny zavatra rehetra izay nolazaiko taminareo”.
Nisy zavatra maro samy hafa nambaran’.i Jesosy tamin’ ny mpia¬nany, izay tsy takatry ny sainy velively raha mbola teo aminy Izy ; nefa rehefa nilatsaka tao am-pony ny Fanahy, dia nihamazava taminy izany. Tsy tamin’ ny andro  Pentekosta ihany, fa nandritra ny androny rehetra, dia nihama¬zava ny sainy ka tonga azony ny hevitry ny tenin’ i Jesosy izay nahavariana azy teo aloha. Hita miharihary ny fandrosoan’ ny Apostoly tamin’ izany. Marina fa tamin’ ny mpianany fahiny no nitenenan’ i Jesosyireto teny ireto, ary izy indrindra no noheverina tamin’ izay ; nefa tsy ho azy ihany izany, fa ho an’ ny Kristiana rehetra na iza na iza.
Fahadisoana anefa ny mihevitra fa hanazava amintsika ny zavatra rehetra ny Fanahy. Tsy izany tsy akory no hevitr’ i Jesosy, fa ny ara-panahy momba ny Fanjakan’ Andriamanitra kosa. Ohatra : raha fomban-tany na fombam- pirenena, na hevitry ny teny sasany, toy ny baiko, na zava¬tra hafa no tiana ho fantatra tsy ny Fanahy Masina no mety hahitana izany, fa boky vitan’olona mahay kosa. Mbola mila boky maro samy hafa ny Kristiana, izay tsy maintsy dinihiny tsara vao mety ho azony ny zavatra maro voalaza amin’ ny Baiboly.. ary na dia izany aza tsy mety ho takany avokoa ny hevitra rehetra raha mbola aty ambonin’ ny tany izy. Nefa na manao ahoana na manao ahoana ny toe-pahalalan’ ny mahay indrindra dia tsy mety ho azony akory aza. ny tena hevitr’ Andriamanitra raha tsy ny Fana- hin’ Andriamanitra no manazava izany aminy :
“Fa iza no olona mahalala ny ao am-pon’ olona afa tsy ny fanahin’ ny olona izay ao anatiny ihany ? Ary toy izany koa, tsy misy mahalala ny ao am-pon’ Andriamanitra afa-tsy ny Fanahin’ Andriamanitra....Fa ny olona izay araka ny nofo ihany dia tsy mba mandray izay an’ ny Fanahin’Andriamanitra, fa fahadalana aminy izany, sady tsy azony, satria araka ny Fanahy no amantarany izany” (1Kor2:11-14).
Fanampin’ izany koa diamampahazoto antsikahandinika tsara ny Soratra Masina ny Fanahy. Tsy ny Baiboly ihany, fa izay rehetra mahasoa na inona na inona izany ; nefa ny Baiboly no tena bokiny. Ity no maminy indrindra, ka tsy mety ho afa-poizy raha tsy mahazo azy.
Raha mandinika ny tantaran’ ireo olona malazaamin’ ny fivavahana  isika, dia hita fa fatratra ny fanajany sy ny fandinihany ny Soratra Masina, fa na aiza na aiza no nalehany, ary na manao ahoana na manao ahoana ny fahasahiranany, dia tsy maintsy asiany fotoana handinihany azy. Toraka izany koa ny olona rehetra izay iasan’ ny Fanahin’ Andriamanitra, dia manaja sy mankasitraka sady mazoto handinika azy, tsy amin ny fotoam-pivavahana toy izao ihany, fa ao amin’ny fotoana rehetra zay maha-mety.
3.3. Mahery mivavaka
Amin' ny zavatra rehetra izay ataontsika tsy misy sarotra hoatra ny mivavaka. Ny mivavaka, fa tsy ny manonona teny lava, be voninkazo, be sira foana, araka izay ataon’ ny sasany ao am-piangonana indraindray. Tsy fivavahana izany, fa lahateny aloaky ny vavan’ ny mpandahatra azy ihany ka very maina. “Andriamanitra dia Fanahy, ary izay mivavaka Aminy dia tsy maintsy mivavaka amin’ ny Fanahy sy ny Fahamarinana » (Jao. 4 : 24).
Sarotra tokoa izany, ka tsy hain ny nofo velively. “Tsy fantatsika izay vavaka tokony hataontsika, fa ny Fanahy no mifona amin’ ny fitarainana tsy azo tononina ary izay mandinika ny fo no mahalala izay hevitry ny Fanahy….»(Rom. 8 : 26 - 27).
Azo oharina amin’ ny mpisolovava ihany ny Fanahy Masina amin’ izany. Raha misy manan-javatra itarainany amin’ ny fanjakana, noho ny tsy fahalalany izay mety hatao, dia maka mpisolovava hanampy azy izy. An’ ny olona ihany ny fitarainana, fa ireny mpahay lalàna ireny kosa no manoro hevitra azy izay handaharany izany eo anatrehan’ ny fitsarana, sady mifona ho azy koa. Noho ny fahalementsika araka ny nofo dia tsy fantatsika izay tokony hivavahantsika, fa ny Fanahy dia mahalala izay ankasitrahan’ Andriamanitra. Tsy ny Fanahy anefa no mivavaka, fa isika, ka dia manoro hevitra sady manampy antsika hivavaka marina Izy no mifona ho antsika, koa manan-kery amin’ Andriamanitra izany. Tsy teny aloaky ny vava fotsiny intsony no tononina, fa tena faniarian’ ny fo no borahina amin’ny finoana lehibe manantena sy miandry ny valiny.
Sarotra ny mivavaka, indrindra fa ao amin’ ny mangingina. tsy misy olona mahalala na mahita namandre izay aloaky ny fo, afa-tsy Andriamanitra sy isika samy irery. Mafy izany, nefa izany no tena fivavahana ; ary izay tarihin’ nyFanahy Masina dia mazoto hanatona an-dRainy ao amin’ny takona, tahaka izay nataon’ i Jesosy Kristy fony tety ambo- nin’ ny tany Izy.  Mora aminao va ny mankao amin’ ny mangingina hivavaka amin’ ny Rainao, Izay any an-danitra? Raha izany, dia manana porofo lehibe hianao fa miasa ao am- ponao ny Fanahy.
3.4. Faharavan’ny Ny Efitry Ny Fisarahana.
Fohy maso ny nofo ka tsy mahatratra ny lavitra, ary vofetra be ihany ny fisainan’ ny fo. Ao amin’ ny havana, na ny ankobonana, na ny fianakaviana,  na ny tanindrazana no faritra heverintsika mandrakariva, ary ny mahasoa azy ireo ihany no kendrena. Na dia ireo Apostoly aza dia voan’ izany tamin’ ny voalohana. Jiosy izy araka ny nofo, ka dia ny Jiosy ihany no noheveriny sy nitoriany ny Filazantsara, fa rehefa latsaka tao am-pony kosa ny Fanahy, dia rava izany hevitra izany. Raha niresaka tamin’ ilay vehivavy samaritana Jesosy, dia gaga  ny mpianany, fa vehivavy samaritana no niresahany ; nefa tato aoriana rehefa niasa tao am-pony ny Fanahy Masina, indreo izy nankany Samaria aza ka nitory ny Filazantsara tany, sady niely hatraiza hatraiza.
Saoly ihany koa, izay isan'ny Fariseo feno rehareha sy fiavonavonana, dia nanjary ho Paoly Apostolin’ ny Jentilisa. Ny hevitry ny anarana hoe : Saoly dia avy amin’ny teny Hebreo hoe : «??????? (Saoul) » izay midika hoe : faran’izay tsara (the best, le meilleur), raha toa ka « kely » (pétit) kosa no hevitry ny hoe « Paoly » (avy amin’ny teny Latina hoe: « paulus »).  

Hoy Pastora RAKOTOVAO Josefa manazava izany :
« Raha iasàn’ ny Fanahy Masina ny olona dia tsy misy ankanavaka foko na firenena intsony, fa samy mitovy avokoa ny olona rehetra, ka ny andriana manjary ho mpampianatra ny mpanompony, ary ny hova mety miray fileovana sy manolo- tena hitory ny famonjena amin' ny Sakalava... Fa amin’ izany tsy misy jentilisa na Jiosy, na voafora sy tsy voafora, fa Kristy no zavatra rehetra sy amin’ ny rehetra”.
FEHINY:
Raha fehezina izay rehetra voalaza dia hita fa misy fiantrankany amin’ny etika na ny fitondrantenan’ny mino ny asan’ny Fanahy Masina: voalohany indrindra dia mihatsara isan’andro isan’andro amin’ny fitondrantena masina ny mino; ankoatra izay dia mihamitombo fahalalana sy fifandraisana amin’Andriamanitra, miha-mazoto mivavaka, sns ihany koa izy. Raha ny Apostoly Paoly no milaza azy, dia hoy izy hoe manjary feno « vokatry ny Fanahy » ny fiainan’ny mino: « Fa ny vokatry ny Fanahy kosa dia fitiavana, fifaliana, fiadanana, fahari-po, fahamoram-panahy, fanaovan-tsoa, fahamarinana, fahalemem-panahy, fahononam-po : tsy misy lalàna manohitra izany » (Gal 5 :22-23).
Raha izay ary ny amin’iny toko fahatelo iny, dia andeha hiroso amin’ny famaranana tanteraka isika.
















FAMARANANA
Raha fintinina izay rehetra voalaza dia hita fa Andriamanitra tokoa miombona ao amin’ny Trinité Masina ny Fanahy Masina, fa tsy sanatria irakiraka na hery fiasana araka izay nolazain’ny Arianisma fahizay, sady mbola ventesin’ny ankamaroan’ireo sekta ankehitriny; ary io Fnahy Masina io dia tena miasa ao amin’ny mino, ka ny asany indrindra amin’izany dia ny fanamasinana ny mino mba hahatonga azy ho tena olom-baovao, ho tafaombona ao amin’ny “fiombonan’ny olona masina”. Raha manao tombana ny fampianaram-pinoana atao eo anivon’ny FLM isika dia iaraha-mahalala fa somary latsaka ny fampianarana ny kristiana ny momba ny Fanahy Masina. Ka tokony hotrandrahana ity lohahevitra mahakasika ny Fanahy Masina ity mba ho ampiasaina amin’ny fampianarana ny amin’izany Persona faha-telo amin’Andriamanitra Trinite ity. Azo atao tsara ny mitsinjara ny lohateny samihafa ato mba ho ampianarina mandritry ireo andro fiomanana amin’ny fankalazana ny Pentekosta.

BIBLIOGRAFIA
BAIBOLY
Ny Fikambanana Mampiely Baiboly, Ny Baiboly Malagasy Protestanta, Edition 908-909
BOKY
KMSL, Ritoaly sy Litorzy: Ny Fanekem-pinoana Niseana, (TPFLM, 2004), 07
Nikolaysen, Ny Fotopianarana Kely Nosoratan’i Lotera: Ny Artikola Fahatelo, 33
Scott, Waldron ; Ro, Bong Rin ; World Evangelical Fellowship. Theological Commission: Karl Barth's Theology of Mission. electronic ed. Seoul : World Evangelical Fellowship Theological Commission, 2000, c1993 (Logos Library System; Outreach and Identity 1)
Swanson, James ; Nave, Orville: New Nave's. Oak Harbor : Logos Research Systems, 1994
DIKSIONERA
Achtemeier, Paul J. ; Harper & Row, Publishers ; Society of Biblical Literature: Harper's Bible Dictionary. 1st ed. San Francisco : Harper & Row, 1985, S. 401
André Birmelé, La Foi des Eglses Lutheriennes : La Confession Athanasienne, 300
Calvin, John: Calvin's Commentaries: Harmony of the Law : Calvin's Commentaries on the Four Lastbooks of Moses Arranged in the Form of a Harmony. electronic ed. Albany, OR : Ages Software, 1998 (Logos Library System; Calvin's Commentaries)
Elwell, Walter A. ; Beitzel, Barry J.: Baker Encyclopedia of the Bible. Grand Rapids, Mich. : Baker Book House, 1988, S. 276
Elwell, Walter A. ; Elwell, Walter A.: Evangelical Dictionary of Biblical Theology. electronic ed. Grand Rapids : Baker Book House, 1997, c1996 (Baker Reference Library; Logos Library System)
Ephesians Four Group: Greek Dictionary. electronic ed., S. 2
ESV Lagass, ? Paul; Columbia University: The Columbia Encyclopedia. 6th Ed. New York; Detroit : Columbia University Press; Sold and distributed by Gale Group, 2000
Merriam-Webster, Inc: Merriam-Webster's Collegiate Dictionary. Eleventh ed. Springfield, Mass. : Merriam-Webster, Inc., 2003
NT Rev. Int : Greek Root Wods, pdf-file, s.v. “Holy Spirit”
Soanes, Catherine ; Stevenson, Angus: Concise Oxford English Dictionary. 11th ed. Oxford : Oxford University Press, 2004
BOKY ELEKTRONIKA
Rafalimanana Jean de Dieu, Ny Asan’ny Fanahy Masina, Pdf-File

FAMPIANARANA

R.Famatanantsoa, Fampianarana Teolojia Systematika: Lesona Taona Fahatelo, Atsimoniavoko 2022
RAKOTOVAO Josefa, Fampianarana Tantaran’ny Fiangonana: Taona Fahaefatra, Atsimoniavoko 2023